To było jedno z najbardziej pouczających doświadczeń badawczych w trakcie programu „Agency, Authorship, and Appearance”. W środę, 7 maja, nasza grupa spędziła całe popołudnie w sali epigraficznej Muzeum Cypryjskiego w Nikozji, oprowadzana przez Panayiotisa Panayidesa (Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου / Department of Antiquities Cyprus) oraz innych pracowników instytucji.
Sala ta prezentuje wzorcowe inskrypcje dokumentujące współistnienie i ewolucję systemów pisma na Cyprze. Starannie dobrane teksty zapisane pismem sylabicznym cypryjskim, greckim i łacińskim zostały tu zestawione obok siebie, co pozwala na ich porównanie. Uważny obserwator dostrzeże również różnice w kształtach liter, układzie tekstu i przygotowaniu podłoża w inskrypcjach alfabetu greckiego z okresu archaicznego, hellenistycznego, rzymskiego i bizantyńskiego.
Podczas naszego warsztatu rozpoczęliśmy od ogólnego przeglądu kolekcji i krótkiej dyskusji na temat jej zawartości. Następnie doktoranci i postdoktoranci zaproszeni do udziału w projekcie przeprowadzili praktyczne ćwiczenia nad kształtami liter i technikami rycia. Posługiwali się specjalnie dostosowanym kwestionariuszem — tym samym, którego używamy do opisu poszczególnych inskrypcji w innych miejscach — aby odnotować różne aspekty wyglądu inskrypcji i stosowanych formuł tekstowych. Kwestionariusz ten wykorzystuje deskryptory z kontrolowanego słownika opracowanego w ramach naszego projektu, z precyzyjnie dobranymi terminami dla każdego fizycznego elementu obiektów inskrybowanych.
Następnie przystąpili do szczegółowego badania krojów pisma. Dzięki technice światła bocznego (raking light) oraz fotografii cyfrowej w dużym zbliżeniu dokumentowali strukturę rowków liter, a w niektórych przypadkach także ślady użytych narzędzi. Kształty liter zostały opisane przy użyciu tezaurusa kształtów liter opracowanego w projekcie STONE-MASTERS. Uzyskane wyniki pozwalają określić podstawowe cechy warsztatów, które wytworzyły analizowane inskrypcje. Zastosowanie kontrolowanych słowników gwarantuje, że rezultaty tego studium można porównać z naszymi innymi ustaleniami.
Zespół projektu ERC STONE-MASTERS pragnie wyrazić serdeczne podziękowania Department of Antiquities, Cyprus za umożliwienie nam obejrzenia kolekcji, skorzystania z naszych narzędzi badawczych i spędzenia w sali takiej ilości czasu, jaka była potrzebna. Dostęp do tak znakomitej przestrzeni badawczej to wyjątkowy przywilej i mamy nadzieję, że dziedzictwo epigraficzne Cypru zyska wkrótce jeszcze większą rangę w nowym gmachu muzeum, który jest obecnie w budowie.
Fotografie: Amal Azzi, Marina Bastero Acha, Paweł Nowakowski, Nathan Websdale.
